Vrouwen schreven muziekgeschiedenis! door Saskia Törnqvist
Lezing 2: Italiaanse diva’s (renaissance en barok)
Met het ontluiken van de renaissance ontwaakten componerende vrouwen uit een lange winterslaap waarin de geleerde kerkmuziek de norm had bepaald. Noord-Italiaanse stadstaten werden podia voor wereldlijke, warmbloedige genres, zoals het madrigaal en de opera.
Naast de bekende Barbara Strozzi en Francesca Caccini pionierden ook andere vrouwen in deze nieuwe muzikale terreinen. Een ware explosie van muzikale creativiteit vond later plaats in de vele Italiaanse kloosters waar nonnen missen en cantates schreven, vaak in anonimiteit en in een verrassend aardse stijl.
Deze lezing is onderdeel van een lezingencyclus door Saskia Törnqvist bestaande uit drie delen.
Bekijk lezing 1 Bekijk lezing 3
Vrouwen schreven muziekgeschiedenis
Altijd en overal hebben vrouwen hun eigen muziek gecreëerd, zo ook in de westerse wereld. Sommigen oogstten daarmee succes, maar velen componeerden in anonimiteit of onder een gefingeerde - lees: mannelijke - naam.
Toen in de negentiende eeuw de muziekgeschiedenis in kaart werd gebracht vielen vrijwel alle vrouwen buiten de boot. Maar het tij is gekeerd! De laatste decennia zijn vele honderden vrouwelijke componisten van de middeleeuwen tot aan de vroegmoderne tijd herontdekt, hun muziek wordt steeds meer uitgevoerd.
Hoog tijd voor een lezingencyclus waarin deze componisten de hoofdrol spelen binnen de context van hun tijd en cultuur, want veel vragen zijn nu nog onderbelicht. Hoe slaagden zij er bijvoorbeeld in om, vaak als autodidact, een eigen muziekstijl te ontwikkelen? Hoe verhielden zij zich tot hun collega’s, hoe werd hun muziek in hun eigen tijd ontvangen?
Muziekfragmenten onthullen de muzikale binnenwereld van deze vrouwen, beeldmateriaal toont hun cultuurhistorische context, muziektermen worden uitgelegd. De lezingen zijn apart te bezoeken, maar zeker ook als cyclus. Voor beginnende luisteraars is dit een kans om wegwijs te worden in de westerse muziekgeschiedenis, voor gevorderden is dit een hoognodige bijspijkercursus.